ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
حسین مسافرآستانه، مشاور عالی دبیر هجدهمین جشنواره بینالمللی تئاتر مقاومت در گفتوگو با «ایران» از لزوم بازنگری در تقویم جشنواره می گوید:
«تئاتر مقاومت» باید سالانه برگزار شود
محسن بوالحسنی
نمایشهایی که امسال در جشنواره بینالمللی تئاتر مقاومت پیش روی مخاطبان قرار گرفت، اصولاً آثاری بودند که نگاه جدیدی به موضوع مقاومت داشتند و از شعارزدگی بهدور و به ذائقه مردم بسیار نزدیک بودند.
نکته قابل تأمل اینجاست که اگر مخاطبین تئاترهای دفاع مقدس در دهههای 60 و 70 هر کاری را میپسندیدند در شرایط کنونی با ذائقه جدید و پرسشگری به تماشای آثار مینشینند و هوشمندیهای امروزینی دارند. سؤال اینجاست که چگونه میشود پابهپای مخاطب پیش رفت و آثاری تولید کرد و جشنوارهای پیانداخت که پاسخگوی چنین نیاز مهمی باشد. گفتنیاست آئین جشنواره تئاتر مقاومت روز جمعه ۲۹ مهرماه با حضور سردار فدوی جانشین سپاه، مهران فاطمی استاندار، احسان عابدی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از مسئولان استانی و کشوری در یزد برگزار شد.
حسین مسافرآستانه در گفتوگو با «ایران»، از دیروز و امروز این جشنواره و باید و نبایدهای آن میگوید.
جشنواره تئاتر مقاومت را از ابتدا تا امروز که هجدهمین دوره خود را تجربه میکند، چطور ارزیابی میکنید؟
این جشنواره را میتوان یکی از جشنوارههای تأثیرگذار در این حوزه دانست و سالهایسال تئاتر مقاومت بیآنکه از دستورالعملی پیروی کرده باشد خودخواسته توسط عدهای از هنرمندان که نسبت به هنر دفاع مقدس ادای دین میکردند، شکل گرفت. بهطور خودجوش گونهای از تئاتر، در کشور ما به وجود آمد که بعدها اسم تئاتر مقاومت گرفت. خودجوشی از این بابت بود که هنرمندان احساس کردند که این اتفاق سترگ و بزرگ، این ایثار و سلحشوری هشتساله ملت ایران در آثارشان انعکاس پیدا کند. بعدها، این احساس بهوجود آمد که شکلی از تئاتر وجود دارد که نیاز به توجه بیشتری دارد و پاگرفتن جشنواره دلیلاش انسجام این جشنواره بود که بعد از یکی دو دوره نامنسجم، بنیاد حفظ و نشر آثار دفاع مقدس از سال 72 جشنواره دفاع مقدس (که بعدها به تئاتر مقاومت تغییر عنوان داد) را با پتانسیل قویای که در این حوزه وجود داشت، برگزار کرد و در نهایت منجر به پیریزی آنچه امروز داریم، شد. ما نمایشنامهنویسهای ارزشمندی را در این حوزه داشته و داریم و همین پتانسیلها باعث انسجام این جشنواره شد و بهگونهای خاص از تئاتر در کشور تبدیل شد که حتی در بخشهایی گوی سبقت را از جریانهای دیگر ربود. از همان اوایل هم این جشنواره، جشنوارهای پرشور بود و هم از طرف مخاطبان هم از طرف هنرمندان با استقبال گستردهای روبهرو بود و تا امروز هم ادامه دارد. به هر صورت کمی که از سالهای ابتدایی این جشنواره پیشتر آمدیم با شناخت بهتری کار پیش رفت هنرمندانی با طیفی وسیع و چند ساحتی و با نگاهی تحلیلی وارد میدان شدند و امروز با جمعی از تئاتریهایی مواجه هستیم که دغدغهمند این حوزه هستند و آثار درخشانی تولید میکنند. نکتهای که مغفول مانده این است که حوزه دفاع مقدس را منحصراً در جشنوارهها میبینیم و بهندرت طی سال شاهد اجراهای عمومی هستیم. اگر در برنامهریزیهای نهادها و ارگانهای مختلف شاهد تخصیص مکانهای ثابت و مشخص و رویدادهای جاریای باشیم حتماً گروهها هم از چنین برنامههایی طی سال استقبال میکنند و قدم محکم و مستمرتری طی سال در حوزه اجراهای عمومی خواهیم داشت.
بحث تغییر نام به چه دلیل بود؟
بحث این بوده که فراتر برویم و گریزی داشته باشیم و حوزه مقاومت را بهعنوان یک نگاه همهشمولتر در نظر بگیریم. نظر من و بسیاری دیگر از دوستان همفکر این است که ملتی که فرهنگ مقاومت داشته باشد در مقابل زورگویان جهان کوتاه نمیآید و ریشه این فرهنگ در عاشوراست و چنین گسترهای در باور و فرهنگ ما وجود دارد و با این سلاح میتوانیم در برابر هر زورگویی مقابله کنیم. این همان باور عاشورایی است. من همیشه گفتهام قدرت تسلیحاتی در برابر دشمن مهم است اما کافی نیست و این فرهنگ مقاومت است که میتواند راهگشا باشد و نمونه بارزش را در جنگ سیوسهروزه حزبالله لبنان با رژیم صهیونیستی شاهد بودیم که با این فرهنگ، پیش رفتند و باعث شدند رژیم غاصب، شکست سنگینی متحمل شود. پس این نگاه، دفاع مقدس را شامل میشود و هر نوع دفاعی را که با این فرهنگ و این آموزهها پیش رفته و میرود.
ما میتوانیم براساس آنچه در جهان وجود دارد و ژانری برای این حوزهها دیده میشود، ژانری بهعنوان تئاتر دفاع مقدس در نظر داشته باشیم و تعریف کنیم؟
قطعا همینطور است. ما گونهای تئاتر جنگ در دنیا داریم که هنوز هم مثلاً جنگهای جهانی اول و دوم را دستمایه قرار میدهند و در راستای تقویت روح سلحشوری و مقاومت در ملتهای خود آثاری تولید میکنند. از نظر محتوایی ما شاهد ژانر جدیدی هستیم که متفاوت از آن چیزی است که در دنیا وجود دارد، چون ویژگیهایی در دفاع مقدس وجود داشت که در جنگهای دیگر نبود؛ از قبیل جنس معنویت و ایمان پیشبرنده و... که در جاهای دیگر کمتر به چشم میآید. هنوز اما بهرهبرداری لازم از این هشت سال انجام نشده و ناشناختههای فراوانی وجود دارد که به نظرم به مطالعه بیشتر نیاز است و باید برگردیم به این منابع و یادگارهایی که در قید حیات و دسترس هستند. مصاحبههایی که میشود از جانبازان و... داشت و منابعی از این دست که میتواند بسیار راهگشا باشد. تئاتر با روی صحنه رفتن و در برابر تماشاچی قرار گرفتن معنا پیدا میکند و آنچه این مسأله را نهادینه میکند اجرای عمومی است. تئاتر را بازتاب زندگی مردم میدانند و اگر قرار است چنین چیزی اتفاق بیفتد باید آن را در اجراهای صحنهای ببینیم و با هنری نهادینهشده در طول سال روبهرو شویم. ما باید فرصت را برای تئاتر دفاع مقدس ایجاد کنیم تا بتواند ارزشهای خود را روی صحنه نشان دهد، چون این ظرفیت را بشدت دارد و نیازمند توجه بیشتر است.
فکر میکنید چگونه میشود هنرمندان درجه یک حوزه تئاتر را چه در قالب نویسنده، چه کارگردان و بازیگر و... برای حضور بیشتر و پررنگتر در این نوع جشنوارهها ترغیب کرد؟ از طرف دیگر گمان نمیکنید که دوسالانه کردن تجربه منافی این مسیر و نگرش باشد؟
دقیقاً همینطور است. اگر بخواهیم فراز و فرودهای جشنوارههایی مثل جشنواره دفاع مقدس یا همین تئاتر مقاومت را در نظر بگیریم، باید برگردیم به گذشته و به اصطلاح آسیبشناسی داشته باشیم که فرصتی مفصلتر میطلبد اما کوتاه میتوان گفت، از دوره دهم، برنامهریزی جشنواره کمی سلیقهگرا و باعث شد این جشنواره تاحدودی به لحاظ بار محتوایی تضعیف شود و وقتی دوسالانه شد کمی این انگیزه نزد هنرمندان کمتر و سبب شد بسیاری از هنرمندان خوب ما آرامآرام به سمت موضوعات دیگر رفتند و طبیعی بود که هنرمندی نمیتوانست دو سال کار نکند و منتظر بماند تا ببیند بعد از دو سال قرار است کاری ارائه کند یا نه... به عقیده من، ما دو نوع نگاه به جشنواره در دنیا داریم: در یک نوع به اندازه کافی نسبت به موضوعات مختلف تولید اثر داریم و برای برگزاری جشنواره نیاز نداریم که کار مختص به جشنوارهای تولید کنیم اما زمانی است که موضوعاتی باید وارد فضای عمومی شود و کمتر در میان آثار تئاتری به چشم میخورند. اینجا باید سعی بیشتر و انگیزههای قوی تری ایجاد شود. قطعاً ما اینقدر تئاتر دفاع مقدسی داریم که نیازی نیست نگران تولید اثر باشیم. فقط باید ایجاد انگیزه کنیم. پس جشنوارههای موضوعی، جشنوارههایی هستند که استمرار برگزاریشان یک الزام است چون این انگیزه را پررنگ و هنرمندان را پر از انگیزه میکند. راهاش این است که با حمایتهای خوب و همهجانبه و برگزاری جشنواره سالانه، انگیزه هنرمندان را تشویق کنیم و سالبهسال به لحاظ جنبههای کیفی و البته کمی آنها را ارتقا دهیم و سطح آن را با توان علمی بالا ببریم.
نمایشهایی که امسال در جشنواره بینالمللی تئاتر مقاومت پیش روی مخاطبان قرار گرفت، اصولاً آثاری بودند که نگاه جدیدی به موضوع مقاومت داشتند و از شعارزدگی بهدور و به ذائقه مردم بسیار نزدیک بودند.
نکته قابل تأمل اینجاست که اگر مخاطبین تئاترهای دفاع مقدس در دهههای 60 و 70 هر کاری را میپسندیدند در شرایط کنونی با ذائقه جدید و پرسشگری به تماشای آثار مینشینند و هوشمندیهای امروزینی دارند. سؤال اینجاست که چگونه میشود پابهپای مخاطب پیش رفت و آثاری تولید کرد و جشنوارهای پیانداخت که پاسخگوی چنین نیاز مهمی باشد. گفتنیاست آئین جشنواره تئاتر مقاومت روز جمعه ۲۹ مهرماه با حضور سردار فدوی جانشین سپاه، مهران فاطمی استاندار، احسان عابدی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از مسئولان استانی و کشوری در یزد برگزار شد.
حسین مسافرآستانه در گفتوگو با «ایران»، از دیروز و امروز این جشنواره و باید و نبایدهای آن میگوید.
جشنواره تئاتر مقاومت را از ابتدا تا امروز که هجدهمین دوره خود را تجربه میکند، چطور ارزیابی میکنید؟
این جشنواره را میتوان یکی از جشنوارههای تأثیرگذار در این حوزه دانست و سالهایسال تئاتر مقاومت بیآنکه از دستورالعملی پیروی کرده باشد خودخواسته توسط عدهای از هنرمندان که نسبت به هنر دفاع مقدس ادای دین میکردند، شکل گرفت. بهطور خودجوش گونهای از تئاتر، در کشور ما به وجود آمد که بعدها اسم تئاتر مقاومت گرفت. خودجوشی از این بابت بود که هنرمندان احساس کردند که این اتفاق سترگ و بزرگ، این ایثار و سلحشوری هشتساله ملت ایران در آثارشان انعکاس پیدا کند. بعدها، این احساس بهوجود آمد که شکلی از تئاتر وجود دارد که نیاز به توجه بیشتری دارد و پاگرفتن جشنواره دلیلاش انسجام این جشنواره بود که بعد از یکی دو دوره نامنسجم، بنیاد حفظ و نشر آثار دفاع مقدس از سال 72 جشنواره دفاع مقدس (که بعدها به تئاتر مقاومت تغییر عنوان داد) را با پتانسیل قویای که در این حوزه وجود داشت، برگزار کرد و در نهایت منجر به پیریزی آنچه امروز داریم، شد. ما نمایشنامهنویسهای ارزشمندی را در این حوزه داشته و داریم و همین پتانسیلها باعث انسجام این جشنواره شد و بهگونهای خاص از تئاتر در کشور تبدیل شد که حتی در بخشهایی گوی سبقت را از جریانهای دیگر ربود. از همان اوایل هم این جشنواره، جشنوارهای پرشور بود و هم از طرف مخاطبان هم از طرف هنرمندان با استقبال گستردهای روبهرو بود و تا امروز هم ادامه دارد. به هر صورت کمی که از سالهای ابتدایی این جشنواره پیشتر آمدیم با شناخت بهتری کار پیش رفت هنرمندانی با طیفی وسیع و چند ساحتی و با نگاهی تحلیلی وارد میدان شدند و امروز با جمعی از تئاتریهایی مواجه هستیم که دغدغهمند این حوزه هستند و آثار درخشانی تولید میکنند. نکتهای که مغفول مانده این است که حوزه دفاع مقدس را منحصراً در جشنوارهها میبینیم و بهندرت طی سال شاهد اجراهای عمومی هستیم. اگر در برنامهریزیهای نهادها و ارگانهای مختلف شاهد تخصیص مکانهای ثابت و مشخص و رویدادهای جاریای باشیم حتماً گروهها هم از چنین برنامههایی طی سال استقبال میکنند و قدم محکم و مستمرتری طی سال در حوزه اجراهای عمومی خواهیم داشت.
بحث تغییر نام به چه دلیل بود؟
بحث این بوده که فراتر برویم و گریزی داشته باشیم و حوزه مقاومت را بهعنوان یک نگاه همهشمولتر در نظر بگیریم. نظر من و بسیاری دیگر از دوستان همفکر این است که ملتی که فرهنگ مقاومت داشته باشد در مقابل زورگویان جهان کوتاه نمیآید و ریشه این فرهنگ در عاشوراست و چنین گسترهای در باور و فرهنگ ما وجود دارد و با این سلاح میتوانیم در برابر هر زورگویی مقابله کنیم. این همان باور عاشورایی است. من همیشه گفتهام قدرت تسلیحاتی در برابر دشمن مهم است اما کافی نیست و این فرهنگ مقاومت است که میتواند راهگشا باشد و نمونه بارزش را در جنگ سیوسهروزه حزبالله لبنان با رژیم صهیونیستی شاهد بودیم که با این فرهنگ، پیش رفتند و باعث شدند رژیم غاصب، شکست سنگینی متحمل شود. پس این نگاه، دفاع مقدس را شامل میشود و هر نوع دفاعی را که با این فرهنگ و این آموزهها پیش رفته و میرود.
ما میتوانیم براساس آنچه در جهان وجود دارد و ژانری برای این حوزهها دیده میشود، ژانری بهعنوان تئاتر دفاع مقدس در نظر داشته باشیم و تعریف کنیم؟
قطعا همینطور است. ما گونهای تئاتر جنگ در دنیا داریم که هنوز هم مثلاً جنگهای جهانی اول و دوم را دستمایه قرار میدهند و در راستای تقویت روح سلحشوری و مقاومت در ملتهای خود آثاری تولید میکنند. از نظر محتوایی ما شاهد ژانر جدیدی هستیم که متفاوت از آن چیزی است که در دنیا وجود دارد، چون ویژگیهایی در دفاع مقدس وجود داشت که در جنگهای دیگر نبود؛ از قبیل جنس معنویت و ایمان پیشبرنده و... که در جاهای دیگر کمتر به چشم میآید. هنوز اما بهرهبرداری لازم از این هشت سال انجام نشده و ناشناختههای فراوانی وجود دارد که به نظرم به مطالعه بیشتر نیاز است و باید برگردیم به این منابع و یادگارهایی که در قید حیات و دسترس هستند. مصاحبههایی که میشود از جانبازان و... داشت و منابعی از این دست که میتواند بسیار راهگشا باشد. تئاتر با روی صحنه رفتن و در برابر تماشاچی قرار گرفتن معنا پیدا میکند و آنچه این مسأله را نهادینه میکند اجرای عمومی است. تئاتر را بازتاب زندگی مردم میدانند و اگر قرار است چنین چیزی اتفاق بیفتد باید آن را در اجراهای صحنهای ببینیم و با هنری نهادینهشده در طول سال روبهرو شویم. ما باید فرصت را برای تئاتر دفاع مقدس ایجاد کنیم تا بتواند ارزشهای خود را روی صحنه نشان دهد، چون این ظرفیت را بشدت دارد و نیازمند توجه بیشتر است.
فکر میکنید چگونه میشود هنرمندان درجه یک حوزه تئاتر را چه در قالب نویسنده، چه کارگردان و بازیگر و... برای حضور بیشتر و پررنگتر در این نوع جشنوارهها ترغیب کرد؟ از طرف دیگر گمان نمیکنید که دوسالانه کردن تجربه منافی این مسیر و نگرش باشد؟
دقیقاً همینطور است. اگر بخواهیم فراز و فرودهای جشنوارههایی مثل جشنواره دفاع مقدس یا همین تئاتر مقاومت را در نظر بگیریم، باید برگردیم به گذشته و به اصطلاح آسیبشناسی داشته باشیم که فرصتی مفصلتر میطلبد اما کوتاه میتوان گفت، از دوره دهم، برنامهریزی جشنواره کمی سلیقهگرا و باعث شد این جشنواره تاحدودی به لحاظ بار محتوایی تضعیف شود و وقتی دوسالانه شد کمی این انگیزه نزد هنرمندان کمتر و سبب شد بسیاری از هنرمندان خوب ما آرامآرام به سمت موضوعات دیگر رفتند و طبیعی بود که هنرمندی نمیتوانست دو سال کار نکند و منتظر بماند تا ببیند بعد از دو سال قرار است کاری ارائه کند یا نه... به عقیده من، ما دو نوع نگاه به جشنواره در دنیا داریم: در یک نوع به اندازه کافی نسبت به موضوعات مختلف تولید اثر داریم و برای برگزاری جشنواره نیاز نداریم که کار مختص به جشنوارهای تولید کنیم اما زمانی است که موضوعاتی باید وارد فضای عمومی شود و کمتر در میان آثار تئاتری به چشم میخورند. اینجا باید سعی بیشتر و انگیزههای قوی تری ایجاد شود. قطعاً ما اینقدر تئاتر دفاع مقدسی داریم که نیازی نیست نگران تولید اثر باشیم. فقط باید ایجاد انگیزه کنیم. پس جشنوارههای موضوعی، جشنوارههایی هستند که استمرار برگزاریشان یک الزام است چون این انگیزه را پررنگ و هنرمندان را پر از انگیزه میکند. راهاش این است که با حمایتهای خوب و همهجانبه و برگزاری جشنواره سالانه، انگیزه هنرمندان را تشویق کنیم و سالبهسال به لحاظ جنبههای کیفی و البته کمی آنها را ارتقا دهیم و سطح آن را با توان علمی بالا ببریم.
عدالتمحوری نقطه قوت جشنواره
حسین نادری / کارگردان نمایش «عاشقانههای زیرخاکی»:
حسین نادری / کارگردان نمایش «عاشقانههای زیرخاکی»: من از سال 1380 کار حرفهای تئاتر را در کرمانشاه آغاز کردهام، اولین تجربه کارگردانی من در حوزه تئاتر در سال 1385 صورت گرفت و در جشنوارههای تئاتر فجر، تئاتر عروسکی و تئاتر فتح خرمشهر فعالیت داشتهام و سال 1391 بهعنوان جوان نخبه ایرانی در جشنواره ملی حضرت علی اکبر(ع) انتخاب شدم و چندسالی است که ساکن تهران شدهام و فعالیت هنریام را انجام میدهم. نمایش «عاشقانههای زیرخاکی» یک اثر فانتزی است که داستان یک لنگه پوتین بسیجی و مین ارتش بعثی صدام را روایت میکند؛ اتفاقات رقم خورده بین این دو روایت داستان را شکل میدهد که البته اصل ماجرا مربوط به یک مادر شهید است که 35 سال پس از شهادت فرزندش منتظر پیکر اوست. لذا در اصل روایت ما مربوط به انتظار مادری برای برگشت فرزندش است. ظرفیت نمایشهای خیابانی برای اجرای متون مرتبط با مفاهیم انسانی بسیار بالاست چون این آثار بهصورت طرح اجرا میشود پس یک طرح اولیه وجود دارد و بازیگر و تیم کارگردانی آن را پخته میکنند و ما نیز در این کار ابتدا یک متن را آماده کردیم و باید از متن به حرکتها و المانها برسیم. شاید در کارهای خیابانی تمرین نسبت به کارهای صحنهای کمتر باشد اما ما برای «عاشقانههای زیرخاکی» حدود سه ماه تمرین داشتیم تا بتوانیم کار را به درجه بالایی از کیفیت برسانیم و تاجایی که ممکن بود تلاش کردیم تا از نظر بازیگری و کارگردانی و طراحی فضا اتفاقات خوبی را رقم بزنیم و همچنین طراحی لباس خوبی صورت گرفت و نتیجه و تیمی که کنار هم قرار گرفته است انشاءالله در جشنواره موجب درخشش کار باشد. جشنواره تئاتر مقاومت یک رویداد دوسالانه است که شخصاً چندین دوره بهعنوان بازیگر تجربه حضور در آن را داشتهام و در دوره قبل در کنار تیم اجرایی آن بودم. این رویداد یک جشنواره است که همواره با یک پتانسیل خوب برگزار شده و از آن دست جشنوارهها است که کیفیت را اولویت میداند و رعایت کرده است. اگر به ادوار مختلف جشنواره نگاه کنید شاهد خواهید بود همواره کارهای خوب و با کیفیتی را میزبان بوده است و امسال نیز ما سعی کردیم یک کار درخور جشنواره را آماده کنیم و نسبت به کارهایی که حضور دارند، کیفیت خوبی داشته باشیم. امسال اتفاق خوبی که در جشنواره بینالمللی تئاتر مقاومت رقم خورد در بحث داوری بود. خوشبختانه در بخش داوری و طرحخوانی اتفاق خوبی که وجود داشت این بود که در داوریها عدالت رعایت شد و واقعاً به افراد نگاه نشد بلکه کارها را اصل و ملاک قرار دادند، لذا انگیزه و رقابت در جشنواره ارتقا خواهد داشت که امیدواریم در دورههای بعدی جشنواره نیز این روند وجود داشته باشد. یکی از مشکلات ما برای تمرین عدم وجود محل تمرین بود چراکه دبیرخانه محلی برای تمرین گروهها نداشت لذا در این زمینه مشکل داشتیم.هرچند ما بچههای تئاتر به این کمبودها عادت داریم و در جشنواره مقاومت نیز باید مقاومت در برابر سختیها را مضاعف کنیم اما به هر صورت با صحبتهایی که با حوزه هنری داشتیم مشکلمان حل شد و تمریناتمان را انجام دادیم. از دبیرخانه جشنواره بینالمللی تئاتر مقاومت به خاطر برگزاری این رویداد مهم نمایشی در این شرایط سخت کمال قدردانی و تشکر را دارم و امیدوارم امسال شاهد یک جشنواره خوب و با کیفیت باشیم.
کیفیت و جایگاه تئاتر مقاومت
سحر محسنیکیاسری / کارگردان نمایش «پرسه در نیاز»:
سحر محسنیکیاسری / کارگردان نمایش «پرسه در نیاز»: حضور در جشنواره بینالمللی تئاتر مقاومت خیلی برای ما جذاب و هیجانبرانگیز بود چرا که یکی از خروجیهای آن حضور در جشنواره تئاتر فجر خواهد بود و در بخش تئاتر خیابانی جایگاه ویژهای دارد. ورود من به جریان کارگردانی تئاتر از سال ۱۳۹۴ بوده است؛ اولین تجربه کارگردانیام مربوط به جشنواره تئاتر فتح خرمشهر بود. کار بعدی من نمایش «مجلسنامه آرش» بود که در جشنواره بومی تیرنگ ساری حضور داشت و نمایش صحنهای «آختن» نیز کاری بود که در جشنواره تئاتر بچههای مسجد شرکت دادم. جشنواره بینالمللی تئاتر مقاومت به لحاظ کیفیت در میان اهالی تئاتر جایگاهی ویژه و قابل تحسین دارد و من احساس کردم این توانایی را دارم که بتوانم در این رویداد با بچههای گروه حضور داشته باشم و این اتفاق خیلی برای ما جذاب و هیجانبرانگیز بود. خدارا شکر که توانستیم به جشنواره راه پیدا کنیم. اینکه جشنواره تئاتر مقاومت یکی از خروجیهای جشنواره بینالمللی تئاتر فجر را دارد در انگیزه ما بیتأثیر نبود، در صورتیکه کیفیت و جایگاه آن در بخش خیابانی انکارنشدنی است. نمایش «پرسه در نیاز» سه بازیگر دختر نوجوان از ۱۴ تا ۱۷ ساله دارد. روایت سه دختر ایرانی، افغان و کوبانی است؛ دختر کوبانی روایت همان دختر تکتیراندازی است که با داعش میجنگید و دختر افغان پدرش جانباز دوران دفاع مقدس است و به خاطر هزینههای بالای دارو اکنون مجبور شده کتابهایی را که با علاقه خیلی زیاد خریده است بفروشد تا بتواند داروهای پدرش را تأمین کند. دختر ایرانی در ۹ سالگی زمانی که جنگ رخ داده بود در خرمشهر پدر و مادرش را گم میکند و اکنون که سالها از جنگ میگذرد تصمیم به تفحص آنها گرفته است و متأسفانه با جنازههای خانوادهاش روبهرو میشود و روایت اینها موازی پیش میرود. بعد از اینکه طرح نمایش را به دبیرخانه جشنواره ارسال کردیم و در مرحله بازخوانی پذیرفته شد گروه شروع به تمرین کرد و تقریباً در ۱۲ جلسه تمرین کار آماده و بسته شد و فیلم نمایش «پرسه در نیاز» در یک فضای خصوصی برای جشنواره ارسال شد و شرایط تمرین برای گروه خوب و راضیکننده بود. گروه ما از بچههای نمایش «پاپیون» ساری هستند که پنج هسته مرکزی و تعداد زیادی بازیگر دارد لذا سه بازیگر نمایش «پرسه در نیاز» از بازیگران همان مجموعه هستند و تجربه جدی اول بازیگریشان را خواهند داشت.
مقاومت سالها میتواند موجب خلق اثر باشد
محمدرضا جعفریلفوت /کارگردان نمایش «شط...رنج»:
محمدرضا جعفریلفوت /کارگردان نمایش «شط...رنج»: مقاومت سالها میتواند موجب خلق اثر باشد و همین مسأله هم سوژه نمایش «شط...رنج» و جملهای از شهید سلیمانی و بازی شطرنج باعث ایجاد نقطه اشتراکی در ذهن من شد. «گروه نمایش خیابانی تیتی آستانه» به سرپرستی بنده تقریباً 12 سالی است که فعالیت حرفهای خود را دنبال میکند. تمرکز گروه ما روی کارهای کودک و اجراهای خیابانی است و در جشنوارههای مختلفی مانند جشنواره تئاتر خیابانی کودک همدان، جشنواره مریوان، جشنواره آیینی سنتی تهران و جشنواره تئاتر فجر موفق به کسب عناوین مختلف شده است. وقتی شما در یک گروه منسجم تئاتر کار میکنید نیازمند انگیزه برای تولید اثر هستید؛ این ایجاد انگیزه میتواند با اجرای عموم یا حضور در جشنوارههای مختلف تأمین شود درحالی که مقاومت و مسأله مقاومت میتواند انگیزهدهنده برای تولید اثر باشد و این مقاومت میتواند به حوزههای مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و دفاعی مربوط باشد لذا با همفکری دوستان همواره در این حوزه سعی داریم حضور فعال داشته باشیم. جشنواره بینالمللی تئاتر مقاومت بهلحاظ سازماندهی ازجمله جشنوارههای ساختارمند است یعنی رویداد استانداردی است که همه اجزای آن جایگاهشان را میدانند و فعالیتها در دبیرخانه و سایر بخشهای آن بهدرستی صورت میگیرد لذا هر بخش تکلیف خودش را میداند. تنها نکتهای که جشنواره تئاتر مقاومت نتوانسته نسخه و راهحلی برای آن مشخص کند فعالیت بعد از جشنواره است یعنی اینکه بعد از جشنواره قرار است چه اتفاقی رقم بخورد. جشنواره و موضوع مقاومت انگیزهای برای تولید اثر است، پس در این مرحله اثر تولید و داوری صورت میگیرد اما حالا نباید این کارها رها شوند، حلقه وصلی بین ستاد جشنواره و عرصههایی که میتواند زمینه نمایش کارهای تولید شده باشد، وجود ندارد. مدارس، دانشگاهها و حضور در موقعیتهای شهری با همکاری شهرداریها همگی فرصتهایی برای اجرای نمایشهای خیابانی مقاومت هستند و بهنظرم با اهتمام و رایزنی با دستگاههایی همچون وزارت علوم و آموزش و پرورش قطعاً این کارها بیشتر دیده خواهند شد و تأثیرگذاری بیشتر خواهند داشت. سردار شهید حاجقاسم سلیمانی در جملهای با افتخار میگفت «من سرباز این وطنم» که حتی آن را بر سنگ قبرم بنویسند؛ این جمله شهیدسلیمانی و بازی شطرنج باعث ایجاد نقطه اشتراکی در ذهن من شد چراکه در شطرنج وقتی مهره سرباز به آخر میرسد میتواند تبدیل به مهره های دیگر شطرنج شود؛ در قصه من سرباز شطرنجی که به آخر میرسد میخواهد سرباز بماند و نمیخواهد به وزارت برسد و این نخواستن چالش ما در نمایش است. موضوع مقاومت بهنظر من سالهای سال میتواند منشأ تولید اثر و نمایش باشد چراکه ایدههای زیادی را در ذهن نویسندگان و کارگردانها قرار میدهد چراکه مقاومت صرفاً یک مقوله نظامی نیست بلکه تا زمانی که خیر و شر و مقاومت در برابر بلایای طبیعی و بیماری کرونا و مشکلات اقتصادی وجود دارد، نویسندگان میتوانند درباره مقاومت تولید اثر کنند و در جامعه تأثیرگذار باشند و امیدواری منتقل و نقش هنرمند را ایفا کنند.
تبعات جنگ برای خانوادهها
پدرام شیخ مظفری /کارگردان نمایش «اروندرود»:
پدرام شیخ مظفری /کارگردان نمایش «اروندرود»: جشنواره بینالمللی تئاتر مقاومت معمولاً آثار ارزندهای تولید و در برابر مخاطب قرار داده و هنرمندانی که در این حوزه فعالیت میکنند هم در دورههای مختلف با توشه و توان تازهای به غنای آن اضافه کنند. من پیش از این با نمایشنامه کمدی «بیومس» در سال ٩۶ رتبه اول نمایشنامه نویسی در جشنواره کمدی را کسب کردم. نمایشنامه «حادثه عاشقانه یک مادر» در سال ٩٨ رتبه اول نمایشنامه نویسی در جشنواره تئاتر استان کرمان کسب کردم. در سال ٩٩ تئاتر خیابانی (شل شاک) بهترین اثر جشنواره ملی فانوس را کسب کرد و سال ١۴٠٠ نمایشنامه «پیوند» در جشنواره بینالمللی سیمرغ رتبه اول نمایشنامه نویسی بخش ملی را کسب کردم. امروز هم با نمایش «اروندرود» حاضر در جشنواره بینالمللی تئاتر مقاومت حاضر هستم که خودم آن را نوشته و کارگردانی کردهام و بهترین بازیگران کرمانی در آن به ایفای نقش پرداختهاند و موسیقی این اثر برعهده مهدی فردوسی است. در این اثر سعی کردم به موضوعی که این سالها کمتر به آن پرداخته شده است بها بدهم. بعد از هشت سال دفاع مقدس اثرات جنگ تحمیلی هنوز پاک نشده است و رزمندگانی وجود دارند که اعصاب و روان این عزیزان هنوز تحت تأثیر این اتفاق است از جمله خانوادهایشان که با این مشکل و مسأله درگیر هستند. جشنواره تئاتر مقاومت از جمله رویدادهای هنری مهمی است که مسأله و دغدغهاش دفاع مقدس بوده و با حساسیتی که عوامل برگزارکننده آن تا به امروز داشتهاند معمولاً آثار ارزندهای تولید و در برابر مخاطب قرار داده است.
ترور شهید سلیمانی به کربلا گره میخورد
امیر امینی / کارگردان نمایش «عقیق سرخ»: من
امیر امینی / کارگردان نمایش «عقیق سرخ»: من از سال 1376 فعالیت هنریام را در زمینه تئاتر شروع کردم. در این سالها حدوداً 14 دوره بهعنوان بازیگر و کارگردان در جشنواره بینالمللی تئاتر فجر حضور داشتهام و 11 دوره در جشنواره تئاتر مریوان و دیگر جشنوارههای بینالمللی حضور پیدا کردهام. سال گذشته در جشنواره بینالمللی تئاتر مقاومت جایزه کارگردانی دوم و طراحی فضای برگزیده را دریافت کردم. همچنین در جشنواره شهروند 1401 با کارگردانی نمایش «عقیق سرخ» رتبه سوم کارگردانی، رتبه دوم موسیقی و رتبه اول بازیگری اول و زن دوم را دریافت کردیم. «عقیق سرخ» به سه ترور دوران انقلاب اسلامی میپردازد و آخرین آن مربوط به ترور شهید سلیمانی است که به کربلا گره میخورد. جشنواره مقاومت یکی از جشنوارههای مهم عرصه هنرهای نمایشی کشور است که به موضوع دفاع مقدس و جریان مقاومت میپردازد که زمینهای را فراهم کرده است تا ما ادای دینی به شهدای هشت سال دفاع مقدس داشته باشیم و از آنجایی که شخصاً از بچههای همان دوران هستم لذا همین باعث شده تا بیشترین تمرکز را به این موضوع داشته باشم و سعی دارم در این رویداد همواره حضور داشته باشم چراکه جشنواره مقاومت تنها اتفاق مهم این عرصه است. رویدادی همانند جشنواره مقاومت از آن دسته رویدادهایی است که باید بیشتر در معرض مردم باشد و رؤیت شود چراکه همین جشنوارهها با انتقال مفاهیم دوران دفاع مقدس میتوانند نسلهای آینده را روشنتر کند چراکه هر قدر نسلها رو به جلو میروند ما شاهد فراموشی گذشته تاریخی هستیم لذا جوانان و نوجوانان امروز کمترین اطلاعات را نسبت به سالهای دفاع مقدس و شهدای آن دوران دارند لذا امیدواریم این جشنواره ضمن ادامهدار بودن به سمت کیفی شدن بیشتر برود. نقطه قوت جشنواره مربوط به روایتی است که از کارگردانان نشان داده میشود و تأثیرگذاری خیلی بالایی روی مخاطب دارد و باعث میشود فکر و ذهن مخاطب را درگیر کند و با پیامی که منتقل میکند اثرگذاری داشته باشد. هنرمندان در این رویداد بیشتر با یکدیگر آشنا میشوند و همفکری میکنند و این جشنواره موجب انگیزه میشود. به هر صورت «عقیق سرخ» روایتگر ترورهای رقم خورده در کشورمان است که آخرین آنها مربوط به ترور شهید حاج قاسم سلیمانی بود که روایت و به نمایش گذاشته میشود. در این نمایش سه ترور روایت میشود که هرکدام آنها به اتفاقات کربلا وصل میشود و به آنها مربوط میشود و در انتها به ترور سردار سلیمانی ختم میشود که ما آن را به تصویر میکشیم. وقتی که هنرمندان کشورمان در جشنواره مقاومت کار تولید میکنند و 200 طرح به دبیرخانه میرسد و چند طرح برگزیده میشود نشان میدهد هنرمندان به این رویدادها علاقهمند هستند اما جشنوارههایی مانند مقاومت باید بیشتر به فکر ایجاد این رویدادها باشند.
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
اخبار این صفحه
-
«تئاتر مقاومت» باید سالانه برگزار شود
-
عدالتمحوری نقطه قوت جشنواره
-
کیفیت و جایگاه تئاتر مقاومت
-
مقاومت سالها میتواند موجب خلق اثر باشد
-
تبعات جنگ برای خانوادهها
-
ترور شهید سلیمانی به کربلا گره میخورد
اخبارایران آنلاین